Jakiś czas temu głośnym echem odbiła się sprawa przed Sądem Najwyższym, w której zastanawiano się, czy rolnika kupującego sprzęt rolniczy należy uznać za konsumenta czy przedsiębiorcę. Wielu specjalistów głowi się nadal nad tym, którymi prawami objąć taką transakcję? Dlatego dziś spróbujemy rzucić światło na te skomplikowane przepisy dotyczące prowadzenia przez rolnika gospodarstwa rolnego.
Czy rolnik prowadzi działalność gospodarczą?
Wielu rolników, nawet mimo wieloletniego prowadzenia gospodarstwa, nie zawsze orientuje się, jaki charakter ma ich działalność. Zazwyczaj nie stanowi to problemu podczas prac na roli, jednak niejasności i zagwozdki mogą pojawić się np. podczas niezbędnych zakupów, które mogą usprawnić pracę gospodarstwa, np. sprzętu rolniczego, pasz czy nasion. Jak więc postrzegać działalność rolną? Jest to forma działalności gospodarczej czy jedynie kwestia cywilnoprawna?
Złożoność zagadnienia wynika z dwóch przepisów prawa, które regulują to, jak postrzegać działalność rolnika. Należą do nich:
- Prawo przedsiębiorców.
- Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie gospodarczej.
W myśl tej pierwszej legislacji, rolnik prowadzący samodzielnie gospodarstwo rolnicze, w tym działalność wytwórczą, hodowlaną, ogrodniczą, warzywną itd. nie podlega regulacjom i prawom regulującym działalność gospodarczą. Oznacza to, że rolnik nie musi wpisywać swej działalności m.in. do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CeiIDG), więc nie jest także w rozumieniu przedsiębiorcą. Oczywiście, jeśli chce prowadzić działalność pozarolniczą, musi on respektować wszystkie wymogi i prawa jak przedsiębiorcy innych branż.
Jednak coraz częściej eksperci i sądownictwo, w tym Sąd Najwyższy, wskazują, że w myśl ustawy o swobodzie gospodarczej, praca rolnika może zostać w pewnych wypadkach uznana za działalność gospodarczą. Wystarczy, że taka osoba, we własnym imieniu wykonuje działalność zarobkową w sposób zorganizowany i ciągły. Wtedy na potrzeby cywilnoprawnych stosunków można uznać go za przedsiębiorcę. W tym wypadku zakup np. oryginalnych części zamiennych do ciągnika w sklepie internetowym, np. takim: https://sklep.edmasz.pl/4184-zetor-major-czesci, może być rozpatrywany jako kontakt sklep-przedsiębiorca, np. jeśli na fakturze znajduje się nazwa działalności, a sam zakup dotyczy prowadzenia działalności zarobkowej.
Czy rolnik prowadzący działalność gospodarczą może zatrudnić pracownika?
Jak już wspominaliśmy, rolnik może zarejestrować pozarolniczą działalność gospodarczą. Często na wsiach rolnicy łączą pracę na roli np. z prowadzeniem warsztatu samochodowego. Może więc bez obaw zatrudniać pracowników na umowę o pracę. Ważne jest wtedy to, by zgłosił pracownika do:
- ZUS-u,
- ubezpieczeń społecznych,
- ubezpieczeń zdrowotnych.
Jest to warte przypomnienia, gdyż rolnik prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą sam może należeć wciąż do KRUS-u. Łatwo wtedy o pomyłkę i zgłoszenie pracownika do niewłaściwego ubezpieczyciela. Na zgłoszenie powyższych dokumentów i wniosków pracodawca-rolnik ma 7 dni. A potem należy co miesiąc rozliczać deklarację i odprowadzać składki, odprowadzać zaliczkę na podatek dochodowy za pracownika. Oczywiście do obowiązków rolnika, który zatrudnia osobę na umowę o pracę, jest odpowiednie jej przeszkolenie w zakresie prawa pracy, BHP, poinformować o ryzyku zawodowym itd.
Wciąż kwestia działalności rolnika i jej statusu budzi wiele kontrowersji i niejasności. Miejmy nadzieję, że po latach polski rolnik doczeka się zapisów prawa, które będą jednoznacznie regulowały tę kwestię.
